O tym, że cukier szkodzi zębom, wie chyba każdy. Mimo to szacuje się, że aż 90% dorosłych Polaków ma próchnicę. Nielepiej sytuacja przedstawia się u dzieci i młodzieży. Wielu naszych pacjentów dziwi się, skąd ubytki, skoro dbają o higienę jamy ustnej i zgłaszają się na regularne wizyty do dentysty. A przyczyną może być właśnie dieta – bogata w węglowodany i skrobię. Do czarnej listy należy też dopisać podjadanie między posiłkami i popijanie ich sokami czy napojami zamiast czystą wodą. Dlaczego to właśnie te czynniki negatywnie oddziałują na zęby?
W naszej jamie ustnej codziennie bytuje kilkaset bakterii. Ich nadmiar tworzy płytkę nazębną, którą usuwa się podczas codziennego szczotkowania. W międzyczasie niektóre bakterie powodują jednak fermentację węglowodanów, które dostarczamy wraz z pożywieniem. W wyniku tego procesu powstają kwasy, mocno osłabiające szkliwo. A stąd już tylko krok do tworzenia się ubytków.
Warto wiedzieć, że nasz organizm nie jest bezbronny w tej nierównej walce. Posiadamy bowiem własne, naturalne zabezpieczenia przed obniżonym pH w postaci śliny, która neutralizuje kwasy. W zależności od typu pokarmu, proces ten może trwać od 40 minut do nawet 2 godzin.
Niestety często bywa tak, że sama ślina to za mało. Szczególnie, gdy zamiast jeść w regularnych odstępach czasu, nieustannie podjadamy słodkie przekąski, pijemy kawę, herbatę czy soki. Te z pozoru błahe czynności sprawiają, że w jamie ustnej przez większość dnia utrzymuje się kwaśne środowisko – idealne do rozwoju próchnicy.
Jak jeść, żeby nie szkodzić zębom?
Co ciekawe, ilość cukru w diecie jest ważna, jednak ważniejsze są od niej: częstotliwość, z jaką go sobie dostarczamy oraz konsystencja pokarmu. Dlatego, aby cieszyć się zdrowymi zębami, warto wprowadzić kilka prostych nawyków. Wpłyną one pozytywnie nie tylko na stan jamy ustnej, ale także na funkcjonowanie całego organizmu.
- Planuj posiłki w dłuższych odstępach czasu. Dzięki temu uregulujesz pH.
- Często pij wodę. Pomoże pozbyć się resztek pokarmu i jest lepszym wyborem niż kawa, sok czy słodzony napój.
- Jeśli masz taką możliwość, umyj zęby po każdym posiłku. Albo przepłucz jamę ustną wodą lub sięgnij po gumę do żucia.
- Ogranicz spożycie produktów bogatych w cukry proste, mocno przetworzonych i tych, które oblepiają zęby.
- Unikaj używek, takich jak kawa, czarna herbata i papierosy.
Jeśli dodasz do tego regularną higienizację w gabinecie dentystycznym, ryzyko powstania próchnicy znacząco się zmniejszy. Zabezpieczysz też zęby przed powstawaniem nieestetycznych przebarwień.
Co jeść, żeby wzmocnić zęby?
Skoro niektóre składniki diety niekorzystnie oddziałują na zęby, to czy są też takie, które je wzmacniają? Oczywiście, że tak! Do głównych sprzymierzeńców pięknego uśmiechu należą: wapń, fosfor, fluor oraz witamina D, które biorą udział w remineralizacji, neutralizują kwasy w jamie ustnej i zapobiegają niszczeniu szkliwa. Gdzie je znajdziemy?
Przede wszystkim w produktach mlecznych – mleku, serach, kefirach czy jogurtach naturalnych. Do tego warto dodać tłuste ryby, mięso, jaja i zieloną herbatę. Korzyści przyniesie nam także spożywanie nasion, orzechów oraz roślin strączkowych. A ponadto suplementacja witaminy D w dawce uzgodnionej ze swoim internistą.
Brzmi jak zwykła, zrównoważona dieta? Bo tak w istocie jest. Jadłospis bogaty w warzywa i nabiał przy ograniczeniu spożycia cukrów prostych to gotowy przepis nie tylko na zdrowe zęby, ale też cały organizm.
Owoce a zęby
A co z owocami? Tu sprawa nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Owoce warto jeść, ponieważ są źródłem wielu cennych składników odżywczych. W piramidzie żywieniowej występują razem z warzywami jako podstawa zdrowej diety. Jednak niektóre z nich mogą niekorzystnie wpływać na szkliwo.
Mowa tu przede wszystkim o cytrusach, czyli pomarańczach, mandarynkach, cytrynie, limonce. Do tej listy można też dopisać wiśnie, porzeczki, maliny, czereśnie czy śliwki. Wszystkie one zawierają w sobie sporo kwasów, które jak już wiemy, zmniejszają poziom pH w jamie ustnej.
Jak więc podejść do owoców? Wystarczy po ich spożyciu przepłukać usta wodą. Dodatkowo można je łączyć z jogurtem naturalnym, który posiada odczyn zasadowy. Nie zaleca się przy tym myć zębów bezpośrednio po posiłku bogatym w owoce, ponieważ możemy doprowadzić do mikrouszkodzeń szkliwa.
Przeczytaj także: 7 pytań o wybielanie zębów, które zadają nam pacjenci